Sốt sữa là bệnh rất nguy hiểm trên bò sữa khi giảm lượng sữa nghiêm trọng, nếu không điều trị kịp thời sẽ gây tử vong ở bò
Sốt sữa là bệnh trao đổi chất ở bò sữa giai đoạn sinh sản, đặc biệt là bò sữa cao sản, từ lứa thứ 3 trở đi. Bệnh sốt sữa thường xảy ra đột ngột vào thời điểm trước và sau sinh, trong vòng 3 ngày, đặc biệt 1 - 2 ngày sau sinh.
Mời Quý độc giả cùng xem video Bệnh sốt sữa trên bò sữa mà kênh Dr.Vet đã thực hiện
I. NGUYÊN NHÂN
- Là do thiếu lượng Canxi trong máu (hay gọi là hạ Canxi huyết). Vào cuối giai đoạn cạn sữa, bò sữa phải thay đổi đột ngột hoạt động trao đổi chất, chuyển từ giai đoạn nghỉ ngơi sang giai đoạn sản xuất sữa. Trong thời kỳ cạn sữa, bò có nhu cầu Canxi tương đối thấp. Khi bắt đầu tiết sữa, nhu cầu Canxi đột ngột tăng gần gấp đôi, vì cần một lượng lớn Canxi để sản xuất sữa đầu (2,3g/ lít). Do phần lớn lượng Canxi ở bò được chuyển vào sữa nên hàm lượng Canxi trong máu giảm mạnh. Lượng Canxi thường được cung cấp từ thức ăn hoặc huy động từ xương. Khi nguồn cung cấp Canxi từ xương và thức ăn không đủ, cơ thể sẽ lấy Canxi bị thiếu từ các cơ. Điều này cuối cùng dẫn đến các triệu chứng tê liệt và kích thích quá mức hệ thần kinh. Vì vậy, bệnh xảy ra là kết quả của sự mất khả năng điều hòa duy trì nồng độ Canxi huyết thông qua sự hấp thu Canxi ở ruột và huy động Ca từ xương ở thời kỳ đầu tiết sữa. Sau khi sinh, sự tổng hợp sữa đầu và sữa thường ở bò tăng lên tuy nhiên lượng vật chất khô ăn vào giảm mạnh; kết quả là bò chuyển sang giai đoạn hạ Canxi huyết.
- Sự cân bằng canxi chịu ảnh hưởng của 3 yếu tố chính là:
+ Thứ nhất: mất quá nhiều Canxi trong sữa đầu vượt quá khả năng hấp thụ từ ruột và huy động từ xương để thay thế nó.
+ Thứ hai: suy giảm khả năng hấp thụ Canxi từ ruột khi đẻ
+ Thứ ba: không huy động đủ Canxi dự trữ từ xương do suy tuyến cận giáp trong thời kỳ cạn sữa.
II. BIỂU HIỆN
Khi bò bệnh thường có nồng độ Ca trong máu nhỏ hơn 75 mg/ L, bò thở mạnh và chảy nhiều nước dãi do hạ Ca huyết. Có thể chẩn đoán bệnh thông qua triệu chứng lâm sàng như sau:
+ Ở giai đoạn một: bò xuất hiện những dấu hiệu ban đầu như: Bò bệnh kém ăn, hoặc bỏ ăn có thể bị kích thích, căng thẳng hoặc yếu. Thân nhiệt bò từ 38,6 đến 38,8 độ C
+ Ở giai đoạn hai: bò ở trạng thái nằm nghiêng. Chúng có biểu hiện trầm cảm từ trung bình đến nặng, tê liệt một phần và thường nằm quay đầu vào sườn. Nhiệt độ cơ thể bất thường, thân nhiệt từ 36,7 đến 37,8 độ C, mõm khô và nhịp tim tăng nhanh. Bò thở mạnh, chảy nước dãi.
+ Ở Giai đoạn ba: Bò hạ Can xi huyết và liệt hoàn toàn, thường bị đầy hơi, nằm nghiêng một bên và dần dần mất đi ý thức dẫn đến hôn mê. Nhiệt độ giảm rõ rệt có thể tụt xuống 35,6 đến 37,8 độ C và nhịp tim tăng lên. Bò sẽ chết nhanh nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên muốn chẩn đoán chính xác thì xác định nồng độ Canxi huyết là phương pháp chính xác nhất.
III. ĐIỀU TRỊ
- Khi bò bị bệnh sốt sữa thì nên tiến hành điều trị bệnh càng sớm càng tốt. Việc điều trị có thể tiến hành bằng cách cho bò uống INTRACAL P DRENCH hoặc tiêm CANCIMAG dưới da hoặc tiêm bắp với những con bò bị nhẹ vẫn có thể đứng được. Tuy nhiên, việc tiêm canxi dưới da có thể gây hoại tử mô nên hạn chế tiêm quá nhiều tại 1 điểm.
- Còn đối với những con bị nặng đã bị liệt, thì cần tiến hành truyền chậm tĩnh mạch bằng các sản phẩm như: CANCIMAG hoặc CALMASOL 440 theo liều khuyến cáo của nhà sản xuất để đạt hiệu quả hồi phục nhanh chóng nhất. Khi bò bị sốt sữa thì sẽ dẫn đến việc giảm sản lượng sữa, tăng tỷ lệ chết và loại thải và tăng chi phí điều trị thú y cho bò bị bệnh.
IV. PHÒNG BỆNH
- Chuồng nuôi: Giữ chuồng khô sạch, đủ ánh sáng mặt trời, tránh nền ướt và trơn.
- Tránh tình trạng suy dinh dưỡng hay quá béo ở giai đoạn sắp sinh. Và bổ sung lượng canxi cao trong khẩu phần thức ăn trong giai đoạn vắt sữa.
- Giai đoạn cạn sữa, hãy tránh bổ sung Canxi, và cho bò ăn khẩu phần canxi thấp
- Bổ sung vitamin D3 cho bò. Vitamin D3 rất cần thiết cho sự cân bằng nội môi Ca. Vì vậy, đã có nhiều nghiên cứu sử dụng vitamin D3 để phòng và điều trị bệnh sốt sữa hay hạ Ca huyết ở bò sữa sau sinh.
- Bổ sung khẩu phần cao canxi sau khi đẻ bằng cách tiêm bắp hoặc tiêm dưới da sản phẩm CANCIMAG, vừa giúp bò tăng năng suất sữa, tăng năng xuất sinh sản sau này. Theo các nhà nghiên cứu, việc tiêm 2 mũi Ca dưới da trong vòng 18 giờ đầu sau sinh, còn giúp bò ít có khả năng bị viêm tử cung, viêm nội mạc tử cung và hạ Canxi huyết hơn so với những con bò không tiêm.
- Cho bò uống INTRACAL P DRENCH trước một ngày và sau một ngày đẻ.
Mong rằng với những thông tin hữu ích về bệnh sốt sữa ở bò sữa sẽ giúp bạn chăm sóc, phòng bệnh hiệu quả và đảm bảo năng suất.
